سیستم‌های اعلام حریق جزو مهم‌ترین و حیاتی‌ترین بخش‌های ایمنی هر ساختمان یا تأسیسات صنعتی هستند. این سیستم‌ها به‌طور خودکار در صورت وقوع آتش‌سوزی یا انتشار گازهای خطرناک، هشدارهای لازم را صادر می‌کنند تا از خسارات جانی و مالی جلوگیری شود. اما عملکرد صحیح و به‌موقع این سیستم‌ها بستگی به تست دوره‌ای و منظم آن‌ها دارد.
در این مقاله به بررسی نحوه تست سیستم اعلام حریق می‌پردازیم و نکاتی را در خصوص تست اجزای مختلف این سیستم، مانند دتکتور گاز هیدروژن، دتکتور شعله، دتکتور گاز متان، و پنل اعلام حریق بررسی خواهیم کرد.
اجزای سیستم اعلام حریق
قبل از اینکه به نحوه تست سیستم اعلام حریق بپردازیم، مهم است که اجزای اصلی این سیستم را بشناسیم. سیستم اعلام حریق معمولاً شامل بخش‌های زیر است:
-
دتکتورهای دود: که برای شناسایی دود ناشی از آتش‌سوزی طراحی شده‌اند.
-
دتکتورهای حرارت: که تغییرات دمایی ناشی از آتش‌سوزی را تشخیص می‌دهند.
-
دتکتورهای شعله: که به شناسایی شعله‌های آتش می‌پردازند.
-
دتکتور گازی: که گازهای خطرناک مانند گاز هیدروژن و گاز متان را شناسایی می‌کنند.
-
زنگ اعلام حریق: که هنگام تشخیص آتش‌سوزی یا گازهای خطرناک، صدای هشدار را به محیط منتقل می‌کند.
-
پنل اعلام حریق: که مرکزی برای کنترل و مدیریت سیگنال‌های دریافت‌شده از دتکتورها است.
نحوه تست دتکتورها
دتکتورهای دود و حرارت
این دتکتورها معمولاً با روش‌های شبیه‌سازی تست می‌شوند. برای تست دتکتور دود، معمولاً از دود مصنوعی یا اسپری‌های دودساز استفاده می‌شود که به دستگاه اعمال می‌شود تا پاسخ دتکتور بررسی شود. برای دتکتورهای حرارت، دمایی بالاتر از مقدار تنظیم‌شده برای دتکتور ایجاد می‌شود تا دتکتور به‌درستی واکنش نشان دهد.
دتکتور شعله
دتکتور شعله به‌طور ویژه برای شناسایی آتش‌های با شعله بالا طراحی شده است. برای تست این دتکتورها معمولاً از شعله‌های مصنوعی یا منابع حرارتی کنترل‌شده استفاده می‌شود که باعث ایجاد واکنش مناسب از دتکتور خواهد شد.
دتکتور گاز هیدروژن و دتکتور گاز متان
این دتکتورها به‌ویژه در مکان‌هایی که احتمال نشت گاز وجود دارد، ضروری هستند. برای تست دتکتور گاز هیدروژن و دتکتور گاز متان، معمولاً از گازهای هیدروژن یا متان به‌طور کنترل‌شده استفاده می‌شود تا بررسی شود که آیا دتکتورها به درستی این گازها را شناسایی کرده و هشدار لازم را صادر می‌کنند یا خیر. این تست‌ها باید در شرایط ایمن و با رعایت تمام نکات ایمنی انجام شوند.
دتکتور گازی
دتکتور گازی به‌طور کلی برای شناسایی گازهای خطرناک مانند گاز کربن مونوکسید، گاز متان، گاز پروپان و سایر گازهای اشتعال‌زا به کار می‌رود. این دتکتورها باید به‌طور منظم تست شوند تا از عملکرد صحیح آن‌ها در زمان‌های بحرانی اطمینان حاصل شود. تست این دتکتورها معمولاً با استفاده از گازهای شبیه‌سازی‌شده انجام می‌شود.
تست پنل اعلام حریق
پنل اعلام حریق قلب سیستم اعلام حریق است که اطلاعات تمامی دتکتورها را دریافت کرده و واکنش‌های مناسب را انجام می‌دهد. برای تست این پنل‌ها، ابتدا تمامی دتکتورها باید به‌درستی آزمایش شوند تا اطمینان حاصل شود که سیگنال‌های هشدار به‌درستی به پنل منتقل می‌شوند.
سپس از طریق پنل، آزمایشاتی برای شبیه‌سازی وضعیت‌های مختلف آتش‌سوزی یا نشت گاز انجام می‌شود تا عملکرد صحیح سیستم بررسی گردد.
مطالعه کنید:ایمنی حریق چیست؟
بررسی زنگ اعلام حریق
پس از اینکه تمامی دتکتورها تست شدند، زنگ اعلام حریق باید بررسی شود. این زنگ به‌طور معمول از صدای هشدار برای اعلام خطر استفاده می‌کند. برای تست این سیستم، صدای زنگ باید در نقاط مختلف ساختمان یا تأسیسات شنیده شود تا اطمینان حاصل شود که در مواقع اضطراری، تمامی افراد می‌توانند هشدار را بشنوند و اقدامات ایمنی لازم را انجام دهند.
چه آزمایش‌هایی برای سیستم اعلام حریق لازم است؟
آزمایش‌های مختلفی برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم اعلام حریق مورد نیاز است. این آزمایش‌ها شامل:
آزمون قبولی (Acceptance Test)
آزمون قبولی پس از نصب سیستم جدید اعلام حریق انجام می‌شود. این تست برای اطمینان از عملکرد صحیح همه دستگاه‌ها و اجزای سیستم است. در این مرحله، دتکتور دود، دتکتور حرارت، دتکتور گاز، پنل اعلام حریق و دستگاه‌های هشداردهنده آزمایش می‌شوند.
آزمون قبولی تنها یک‌بار و پس از نصب سیستم جدید انجام می‌شود، مگر در صورتی که ساختمان مورد بازسازی قرار گیرد، که در این صورت نیاز به آزمون قبولی مجدد خواهد بود.
تست حساسیت (Sensitivity Test)
تست حساسیت بیشتر بر روی دستگاه‌های شروع‌کننده مانند دتکتورهای دود و حرارت متمرکز است. این تست باید ظرف یک سال پس از نصب انجام شود. هدف این است که اطمینان حاصل شود دتکتورها به‌طور دقیق و کارآمد عمل می‌کنند. برای انجام این تست، تکنسین‌ها از دستگاه‌هایی مانند دستگاه اندازه‌گیری دود آئروسل یا دستگاه گرما برای فعال‌سازی دتکتور استفاده می‌کنند.
چگونه تست سیستم اعلام حریق انجام می‌شود؟
تست سیستم اعلام حریق معمولاً توسط دو تکنسین انجام می‌شود. یک تکنسین مسئول کنترل پنل اعلام حریق است، در حالی که تکنسین دیگر مسئول آزمایش و فعال‌سازی دتکتورها است. گاهی اوقات در ساختمان‌های کوچک، یک تکنسین نیز می‌تواند تست را به‌تنهایی انجام دهد.
مدت زمان تست سیستم اعلام حریق
مدت زمان بازرسی و تست سیستم اعلام حریق به اندازه سیستم و نوع ساختمان بستگی دارد. برای یک ساختمان اداری کوچک، انجام این تست‌ها ممکن است فقط چند ساعت طول بکشد، اما برای ساختمان‌های بزرگ‌تر مانند بیمارستان‌ها، هتل‌ها یا مراکز خرید، این فرایند می‌تواند از یک هفته تا دو هفته به‌طول بیانجامد.
مقدمات لازم جهت تست سیستم اعلام حریق
قبل از شروع تست سیستم اعلام حریق، در صورتی که سیستم اعلام حریق شما به آتش‌نشانی متصل است، باید با آتش‌نشانی تماس بگیرید و آن‌ها را از انجام آزمایش مطلع کنید. این کار به آن‌ها اجازه می‌دهد تا سیگنال‌های مربوط به وقوع آتش را دریافت کرده و ثبت کنند، بدون اینکه به آن‌ها پاسخ دهند.
همچنین، شما باید تصمیم بگیرید که آیا می‌خواهید تمامی دستگاه‌های هشداردهنده مانند آژیرها و استروب‌ها به‌طور همزمان آزمایش شوند یا خیر.
پنل اعلام حریق چه نقشی در آزمایش سیستم اعلام حریق دارد؟
پنل اعلام حریق قلب سیستم اعلام حریق است و وظیفه جمع‌آوری سیگنال‌ها از تمامی دتکتورها و ارسال هشدار به دستگاه‌های هشداردهنده مانند زنگ اعلام حریق را بر عهده دارد.
در هنگام آزمایش سیستم، باید عملکرد پنل اعلام حریق به‌دقت مورد بررسی قرار گیرد تا اطمینان حاصل شود که سیگنال‌ها از دتکتورها به‌درستی دریافت و پردازش می‌شوند. این پنل باید تمامی دستگاه‌های دتکتور شعله، دتکتور گازی و دیگر اجزای سیستم را به‌درستی کنترل کند.
فروشگاه آتش افکن: مرکز تخصصی تجهیزات ایمنی حریق
هر چند وقت یک‌بار باید سیستم اعلام حریق تست شود؟
معمولاً توصیه می‌شود سیستم اعلام حریق به‌صورت ماهانه، فصلی یا سالانه (بسته به نوع سیستم و استانداردهای محلی) تست شود. بازرسی‌های جامع‌تر باید حداقل سالی یک‌بار توسط متخصصان انجام گیرد.
آیا تست سیستم اعلام حریق نیاز به تجهیزات خاصی دارد؟
بله، برای تست دقیق دتکتورها و سایر اجزا ممکن است به ابزارهایی مانند اسپری تست دود، دستگاه تست حرارتی یا تجهیزات تخصصی نیاز باشد. بااین‌حال، تست‌های اولیه می‌توانند توسط پرسنل آموزش‌دیده انجام شوند.
چه اقداماتی باید پس از شناسایی نقص در سیستم اعلام حریق انجام شود؟
در صورت شناسایی نقص، باید فوراً با تکنسین‌های مجاز یا شرکت نگهداری سیستم تماس گرفته شود تا عیب‌یابی و تعمیرات لازم انجام گردد. همچنین، تا زمان رفع مشکل، اقدامات ایمنی جایگزین مانند نگهبانی دستی باید اجرا شود.
